Słuchanie Jezusa w Słowie Bożym i przez słuchanie braci i sióstr w Kościele w duchu synodalnym, jak również stawianie czoła rzeczywistości z jej trudnościami – to dwie wskazówki, które daje Papież Franciszek w opublikowanym dziś Orędziu na Wielki Post 2023 roku. Nosi ono tytuł: „Asceza wielkopostna, itinerarium synodalne”.
Tegoroczne orędzie wielkopostne jest oparte na opisie Przemienienia Jezusa na Górze Tabor. W tym kontekście Papież Franciszek podejmuje refleksję nad powiązaniem, jakie istnieje między ascezą wielkopostną, a doświadczeniem synodalnym.

Asceza wielkopostna i proces synodalny

Ojciec Święty pisze: „Asceza wielkopostna to usiłowanie, zawsze ożywiane łaską, do przezwyciężenia naszego braku wiary i oporów, żeby pójść za Jezusem drogą krzyżową. Aby pogłębić naszą znajomość Nauczyciela, by w pełni zrozumieć i przyjąć tajemnicę boskiego zbawienia, realizowanego w całkowitym darze z siebie z miłości, powinniśmy dać się Jemu prowadzić na miejsca odosobnione i w górę, odrywając się od przeciętności i próżności. Trzeba wyruszyć w drogę, drogę wiodącą pod górę, wymagającą wysiłku, ofiarności i koncentracji, jak wyprawa w góry. Te wymagania są ważne także dla procesu synodalnego, w realizację którego zaangażowaliśmy się jako Kościół”.

Za Jezusem idzie się razem

W Orędziu na Wielki Post Papież Franciszek zaznacza, że na „rekolekcje” na górze Tabor Pan zabiera ze sobą trzech uczniów, bo chce, aby to doświadczenie łaski nie było indywidualne, lecz wspólne, jak zresztą całe nasze życie wiary. „Za Jezusem idzie się razem” – podkreśla Papież.

„Podobnie jak w przypadku wejścia Jezusa i uczniów na górę Tabor, możemy powiedzieć, że nasza wielkopostna droga jest „synodalna”, ponieważ odbywamy ją razem na tej samej drodze będąc uczniami jedynego Nauczyciela. Wiemy bowiem, że On sam jest Drogą, a zatem – zarówno w drodze liturgicznej jak i synodalnej – Kościół nie czyni nic innego, jak tylko coraz głębiej i pełniej wchodzi w tajemnicę Chrystusa Zbawiciela” – pisze Franciszek.

Tradycja i nowość

Ojciec Święty podkreśla, że „proces synodalny jest zakorzeniony w tradycji Kościoła, a jednocześnie otwarty na nowość. Tradycja jest źródłem inspiracji do poszukiwania nowych dróg, unikania przeciwstawnych pokus stagnacji i improwizowanego eksperymentowania”.

Stwierdza, że zarówno ascetyczna droga wielkopostna, jak i ta synodalna, mają za cel przemianę, tak osobistą, jak i eklezjalną.

Słuchanie Jezusa oraz braci i sióstr

Papież proponuje na tegoroczny Wielki Post dwie „ścieżki”, „którymi można pójść, by wejść razem z Jezusem i razem z Nim osiągnąć cel. Nawiązując do nakazu, jaki Bóg Ojciec skierował do uczniów na górze Taborze, gdy ci kontemplowali Jezusa: „Jego słuchajcie” (Mt 17, 5) Franciszek daje pierwszą wskazówkę: słuchać Jezusa. Pisze: „Wielki Post jest czasem łaski na ile słuchamy Tego, który do nas mówi. A jak do nas przemawia? Przede wszystkim w Słowie Bożym, które Kościół ofiarowuje nam w liturgii: nie pozwólmy, by padło ono w pustkę. Jeśli nie zawsze możemy uczestniczyć we Mszy Świętej, czytajmy czytania biblijne dzień po dniu, także z pomocą internetu. Oprócz Pisma Świętego, Pan przemawia do nas w braciach i siostrach, zwłaszcza w obliczach i historiach tych, którzy potrzebują pomocy. Ale chciałbym też dodać inny aspekt, bardzo ważny w procesie synodalnym: słuchanie Chrystusa dokonuje się także przez słuchanie naszych braci i sióstr w Kościele, przez to wzajemne słuchanie, które w niektórych fazach jest głównym celem, ale które zawsze pozostaje niezbędne w metodzie i stylu Kościoła synodalnego”.

Stawiać czoła codziennym trudnościom

Franciszek komentuje fragment opisujący jak podczas przemienienia na Górze Tabor „uczniowie, upadli na twarz i bardzo się zlękli. A Jezus zbliżył się do nich, dotknął ich i rzekł: «Wstańcie, nie lękajcie się!» Gdy podnieśli oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa” (Mt 17, 6-8).

Wychodząc od tych słów Papież pisze: „Oto drugie wskazanie na ten Wielki Post: nie chronić się w religijności składającej się z nadzwyczajnych wydarzeń, z sugestywnych doświadczeń, w obawie przed stawieniem czoła rzeczywistości z jej codziennymi zmaganiami, jej trudnościami i sprzecznościami. Wielki Post jest ukierunkowany na Paschę: «rekolekcje» nie są celem samym w sobie, ale przygotowują nas do przeżywania męki i krzyża z wiarą, nadzieją i miłością, aby dotrzeć do zmartwychwstania. Także proces synodalny nie powinien nas łudzić, że dotarliśmy do celu, gdy Bóg daje nam łaskę niektórych mocnych doświadczeń komunii. Także i tam Pan powtarza nam: «Wstańcie i nie lękajcie się». Zejdźmy na równinę i niech łaska, której doświadczyliśmy, podtrzymuje nas w byciu budowniczymi synodalności w zwyczajnym życiu naszych wspólnot”.

Komentując tegoroczne Orędzie na Wielki Post podczas konferencji prasowej w Watykanie kard. Michael Czerny SJ powiedział:

TAK JAK PODRÓŻ SYNODALNA UOBECNIA SŁOWO BOŻE WŚRÓD WSZYSTKICH OCHRZCZONYCH I W KOŚCIOŁACH LOKALNYCH, TAK EWANGELIA, KTÓRA JEST PRZEŻYWANA PRZYWRACA RADOŚĆ I NADZIEJĘ CAŁEJ LUDZKOŚCI.