Na stole nakrytym białym obrusem kładziemy Pismo Święte i opłatek oraz ustawiamy świecę. Jedno miejsce przy stole pozostaje wolne jako znak pamięci o bliskich, którzy nie mogą razem z nami zasiąść do wigilii (np. o zmarłych z rodziny). Wieczerzę wigilijną rozpoczynamy modlitwą. Najlepiej jeśli prowadzi ją ojciec.
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.
ZAPALENIE ŚWIECY:
Ojciec lub matka zapala świecę na stole. Ojciec lub matka: Światło Chrystusa.
Wszyscy odpowiadają: Bogu niech będą dzięki. Najstarsze dziecko zapala światełka na choince.
CZYTANIE EWANGELII (Łk 2,1-14)
Ojciec: Ponad dwa tysiące lat temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, Syn Boży, oczekiwany Zbawiciel. Opowiada o tym ewangelia św. Łukasza
W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządca Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby dać się zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Jozef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubiona sobie Maryja, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocna nad swoja trzoda. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielka, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania”.
Po wysłuchaniu fragmentu ewangelii – kolęda „Bóg się rodzi”.
WSPÓLNA MODLITWA
Ojciec lub matka odmawia prośby, wszyscy odpowiadają: Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Ojciec lub matka:
Boże, nasz Ojcze, w tej uroczystej godzinie wychwalamy Cię i dziękujemy za noc, w której posłałeś nam swojego Syna Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Zbawiciela i prosimy Cię:
Udziel naszej rodzinie daru miłości, zgody i pokoju. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
* Obdarz naszych sąsiadów, przyjaciół i znajomych pokojem tej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
* Wszystkich opuszczonych, samotnych, chorych, biednych, głodnych na całym świecie pociesz i umocnij Dobrą Nowiną tej świętej nocy.
Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Naszych zmarłych (wymienić imiona) obdarz szczęściem i światłem Twej chwały. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.
Wszyscy odmawiają „Ojcze nasz”.
Ojciec lub matka: Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Jednorodzonego Syna Twojego, spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twego światła w naszym codziennym postępowaniu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
ŁAMANIE SIĘ OPŁATKIEM:
Ojciec lub matka: A teraz w duchu miłości i przebaczenia przełamiemy się opłatkiem – chlebem miłości. Otwierając serca nasze w miłości wzajemnej, otwieramy je na przyjście Pana. Niech On będzie zawsze z nami.
Ojciec pierwszy składa wszystkim życzenia i przełamuje się opłatkiem.
ZWYCZAJE ZWIĄZANE Z NARODZENIEM PAŃSKIM
Wieczerza wigilijna – to uroczysta kolacja. Według tradycji liczba potraw wigilijnych powinno być 12, tyle ilu apostołów i miesięcy w roku. W potrawach powinny być wszystkie płody rolne, aby zapewnić urodzaj w następnym roku. Należy skosztować wszystkich potraw, żeby nie zabrakło którejś na następnej wieczerzy wigilijnej. Do wieczerzy zasiada się z pojawieniem się pierwszej gwiazdki. Przedtem powinno się zapalić świecę, symbol Pana Jezusa, który jest Światłością świata, odczytać fragment Ewangelii według św. Łukasza mówiący o narodzeniu Świętej Dzieciny, i podzielić się z bliskimi opłatkiem.
Opłatek – dzielimy się nim na znak pojednania i pokoju. Dzisiaj jest to już wyłącznie polski zwyczaj. Dzieląc się opłatkiem składamy sobie życzenia dobra wszelakiego, zapominamy o urazach, wybaczamy winy. Starołacińska nazwa opłatka – brachiatellum – kryje w sobie element dzielenia się z potrzebującymi, gotowość do ofiary dla bliźniego.
Wolne miejsce przy stole – jest przeznaczone dla przygodnego gościa; wyraża pamięć o bliskich, którzy nie mogą świąt spędzić z nami, symbolizuje stale obecną przy wigilijnym stole pamięć o zmarłych.
Siano pod obrusem — przypomina ubóstwo groty betlejemskiej i Maryi, która narodzonego Chrystusa na sianie w żłobie.
Choinka – Zwyczaj zagościł u nas całkiem niedawno, bo w XIX wieku. Zwyczaj niemiecki. Symbol życia wiecznego darowanego przez Jezusa Chrystusa. Ozdobione świecami gałązki nawiązują do rajskiego drzewa życia; żywe zielone drzewko symbolizuje Chrystusa — źródło wszelkiego życia. Na szczycie drzewka zawieszano gwiazdę symbolizującą gwiazdę betlejemska, w zawieszanych jabłkach widziano echo biblijnego jabłka Adama i Ewy; papierowe łańcuchy rozpoznawano jako okowy zniewolenia grzechowego czy nawet politycznego (w okresie rozbiorów); oświetlenie choinkowe miałoby wskazywać na Chrystusa, który przyszedł na świat jako „światło dla pogan”.
Wręczanie prezentów – Pomaga rozumieć Jezusa Chrystusa jako największy dar Boga dla świata; wyraża radość i wdzięczność za Bożą hojność. Jak Chrystus jest prezentem Boga dla ludzi, tak i my chcemy stawać się dla innych darem.
Kolędy – układano już w średniowieczu. Nazywano je wówczas kantyczkami lub pastorałkami. Później ustaliła się nazwa „kolęda”, oznaczająca pieśń bożonarodzeniową. Można się doliczyć ponad 500 polskich kolęd.
Pasterka – w Wigilię, o północy w każdym kościele katolickim sprawowana jest uroczysta Msza św. Jest to pamiątka zwiastowania przez aniołów nowiny o narodzeniu Mesjasza, Jezusa Chrystusa.
